Ατομική - Κοινωνική ταυτότητα

ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ

Ο νομικός και πολιτικός δεσμός που συνδέει το άτομο ως πολίτη με το κράτος στο οποίο ανήκει, παρέχοντάς του δικαιώματα και του επιβάλλοντάς του υποχρεώσεις. Ο δεσμός αυτός αποκτάται είτε με βάση την γέννησή του σε έναν τόπο (δίκαιο του εδάφους) είτε με βάση την συγγένεια αίματος, δηλαδή αποκτά την ιθαγένεια των γονέων του (δίκαιο του αίματος). Επιπλέον με βάση το λεξικό του Μπαμπινιώτη: «θεωρητικά μόνον αντιδιαστέλλεται (η ιθαγένεια) με τον όρο προς την υπηκοότητα, στον βαθμό που συνδέει το άτομο με τη φυλετική του καταγωγή και τις εθνικές του ρίζες».

Η σημασία του θεσμού της ιθαγένειας είναι ότι προσδιορίζει τα άτομα στα οποία η υπό κρίση πολιτεία έχει δικαιοδοσία. Οι ημεδαποί αντιπαραβάλλονται προς τους αλλοδαπούς.

ΥΠΗΚΟΟΤΗΤΑ

Ο νομικός και πολιτικός δεσμός που συνδέει το άτομο ως πολίτη ενός κράτους, με το κράτος αυτό. Επιπλέον, αυτός που υπόκειται στην εξουσία ενός κράτους ή παλαιότερα ενός ηγεμόνα.

ΕΘΝΟΣ - ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑ

Σύνολο ανθρώπων που διακρίνεται και θέλει να διακρίνεται ως τέτοιο με βάση μια μακρόχρονη συνοίκηση στον ίδιο γεωγραφικό χώρο, μια κοινή ιστορική και πολιτιστική εξέλιξη, μια (πραγματική ή υποθετική) φυλετική ομοιογένεια.

ΠΟΛΙΤΟΓΡΑΦΗΣΗ

Πολιτογράφηση ονομάζεται η επίσημη διοικητική πράξη, με την οποία ένα κράτος απονέμει την ιδιότητα του πολίτη (ιθαγένεια) σε κάποιον που έως τότε ήταν πολίτης άλλου ή κανενός κράτους. Μετά την πολιτογράφησή του, το άτομο εφοδιάζεται με τα απαραίτητα δημόσια έγγραφα (δελτίο ταυτότητας, διαβατήριο κ.ά.) και εξομοιώνεται νομικά με τους υπόλοιπους πολίτες του κράτους, τόσο στα δικαιώματα όσο και στις υποχρεώσεις. Βάσει των διεθνώς ισχυόντων, πολιτογράφηση μπορεί να τελεστεί μόνο εάν το ζητήσει ο ενδιαφερόμενος και μόνο από την αρμόδια γι' αυτό δημόσια αρχή.

ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ

Σε περιπτώσεις πολιτογράφησης, δηλ. οικειοθελούς κτήσης νέας ιθαγένειας, ενδέχεται το άτομο να διατηρήσει και την παλαιά. Αυτό εξαρτάται από τη βούλησή του, πρέπει όμως να προβλέπεται από τη νομοθεσία και των δύο κρατών. Παραδείγματος χάριν, ο πολίτης των ΗΠΑ που θα πολιτογραφηθεί Έλληνας έχει το δικαίωμα της διπλής ιθαγένειας, μιας και αμφότερα τα κράτη την επιτρέπουν. Εάν όμως κάνει το ίδιο ένας Ιάπωνας, τότε - σύμφωνα με τους ιαπωνικούς νόμους - ακυρώνεται άμεσα η ιαπωνική ιθαγένειά του.

Η ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ ΤΗΣ ΕΕ

Κάθε πρόσωπο που διαθέτει την υπηκοότητα μιας χώρας της ΕΕ θεωρείται αυτομάτως και πολίτης της ΕΕ. Η ευρωπαϊκή ιθαγένεια είναι επιπρόσθετη και δεν αντικαθιστά την εθνική ιθαγένεια. Εναπόκειται σε κάθε χώρα της ΕΕ να θεσπίσει τις προϋποθέσεις για την απόκτηση και απώλεια της ιθαγένειας της χώρας αυτής.

Η ιθαγένεια της Ένωσης χορηγείται αυτομάτως σε κάθε πολίτη της ΕΕ από τη συνθήκη για τη λειτουργία της ΕΕ

Ο Χάρτης θεμελιωδών δικαιωμάτων αναγνωρίζει μία σειρά προσωπικών, αστικών, πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των πολιτών και μόνιμων κατοίκων της ΕΕ, τα οποία καθιερώνει στη νομοθεσία της ΕΕ.

ΚΩΔΙΚΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ

Στον Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας (Κ.Ε.Ι.), ορίζονται μεταξύ άλλων θέματα που αφορούν την απόκτηση ή απώλεια της Ελληνικής ιθαγένειας, τους τρόπους, τις τυπικές και ουσιαστικές προύποθέσεις  της πολιτογράφησης. Ο Κ.Ε.Ι. του 2004 τροποποιήθηκε το 2010. Όπως περιγράφεται σε σχετική εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών Α.Η.Δ.:

«Σας γνωρίζουμε ότι στο Φ.Ε.Κ. 49/24.3.2010 τεύχος Α΄ δημοσιεύθηκε και ισχύει από την ως άνω ημερομηνία δημοσίευσής του ο ν. 3838/2010 «Σύγχρονες διατάξεις για την Ελληνική Ιθαγένεια και την πολιτική συμμετοχή ομογενών και νομίμως διαμενόντων μεταναστών και άλλες ρυθμίσεις».

Με τον ανωτέρω νόμο και πιο συγκεκριμένα με το Κεφάλαιο Α΄ (άρθρα 1-13) αυτού επέρχονται σειρά από αποφασιστικές τομές στον Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας (ΚΕΙ - ν. 3284/2004), στη βάση μιας αντίληψης για τον Έλληνα πολίτη και το Ελληνικό έθνος που στηρίζεται στον δημοκρατικό και φιλελεύθερο χαρακτήρα του πολιτεύματός μας. Στόχος των εν λόγω καινοτομιών και βελτιώσεων είναι η πλήρης αποκατάσταση της αρχής του κράτους δικαίου στο πεδίο της πολιτογράφησης και ο εκσυγχρονισμός του ελληνικού δικαίου της ιθαγένειας, σύμφωνα με τις ανάγκες της εποχής μας και τις διεθνείς εξελίξεις, αλλά και τα ελληνικά προηγούμενα «ανοικτής» αντίληψης για την ιδιότητα του πολίτη, που βρίσκεται σε ολόκληρη την συνταγματική μας παράδοση.

Οι σημαντικότερες τροποποιήσεις αφορούν: α) στην καθιέρωση νέων τρόπων κτήσης της Ελληνικής ιθαγένειας λόγω γέννησης ή φοίτησης σε σχολείο στην Ελλάδα, με την υποβολή σχετικής δήλωσης και αίτησης (άρθρο 1 παρ. 2), β) στην τροποποίηση των προϋποθέσεων πολιτογράφησης (άρθρα 2 και 3), ιδίως με τη μείωση του απαιτούμενου χρόνου διαμονής από τα 10 χρόνια κατά την τελευταία 12ετία πριν από την υποβολή της αίτησης πολιτογράφησης στα 7 χρόνια, με ειδικές ρυθμίσεις για τους πολίτες κρατών μελών της Ε.Ε., τους συζύγους Ελλήνων με τέκνο, τους έχοντες τη γονική μέριμνα τέκνου ελληνικής ιθαγένειας, τους αναγνωρισμένους πολιτικούς πρόσφυγες, τους ανιθαγενείς, τους ομογενείς κλπ. γ) στα δικαιολογητικά της πολιτογράφησης (άρθρο 4), δ) στη διαδικασία της πολιτογράφησης (άρθρο 5), ε) στην καθιέρωση υποχρέωσης αιτιολογίας της απόφασης επί αίτησης πολιτογράφησης (άρθρο 6), στ) στην ορκωμοσία του πολιτογραφηθέντος αλλοδαπού μετά την ενηλικίωσή του (άρθρο 7), ζ) στη σύσταση Επιτροπής Πολιτογράφησης σε κάθε Περιφέρεια της Χώρας (άρθρο 8), η) στη συγκρότηση και τις αρμοδιότητες του Συμβουλίου Ιθαγένειας (άρθρο 11) και θ) στην καθιέρωση προθεσμιών για όλα τα στάδια έως την έκδοση της απόφασης επί της αίτησης πολιτογράφησης (άρθρο 12).»

Δικαιώματα που απορρέουν από την Ελληνική ιθαγένεια.

Το Σύνταγμα αναγνωρίζει σειρά πολιτικών δικαιωμάτων για τους Έλληνες πολίτες. Έτσι:

·        κατοχυρώνει για τους Έλληνες πολίτες το δικαίωμα πρόσβασης σε όλες τις δημόσιες λειτουργίες (άρθρο 4 παρ. 4),

·       τα δικαιώματα ίδρυσης και συμμετοχής σε πολιτικά κόμματα (άρθρο 29 παρ. 1)

·       το ενεργητικό και το παθητικό εκλογικό δικαίωμα (άρθρα 51 παρ. 3 και 55 παρ. 1, αντίστοιχα) .

·       Επίσης, Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να εκλεγεί μόνον Έλληνας πολίτης (άρθρο 31 Συντ.).

·       Η ελευθερία κινήσεως( άρθρο 5 Συντ.) περιλαμβάνει αφενός το δικαίωμα κινήσεως και εγκαταστάσεως Ελλήνων πολιτών εντός της χώρας

Τέλος αξίζει να σημειώσουμε πως στο άρθρο 5 παρ.2 αναφέρεται οτι: «Όλοι όσοι βρίσκονται στην Ελληνική επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους, χωρίς διάκριση εθνικότητας, φυλής, γλώσσας και θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων... Απαγορεύεται η έκδοση αλλοδαπού που διώκεται για τη δράση του υπέρ της ελευθερίας.»

Τι ισχύει με την ιθαγένεια σε χώρες της Ευρώπης

Ένα άρθρο της εφημερίδας το Βήμα (δημοσίευση 24/01/2010) για το πως αποδίδεται η ιθαγένεια σε αλλοδαπούς, σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορείτε να βρείτε στο tinyurl.com/739ovsm

Πηγές:

Το Σύνταγμα της Ελλάδας μπορείτε να το βρείτε στο tinyurl.com/sintagma

Τον νόμο 3838/2010 μπορείτε να βρείτε στο tinyurl.com/kei2010

Την πλήρη εγκύκλιο για την εφαρμογή του Κ.Ε.Ι μπορείτε να βρείτε στο tinyurl.com/egiklios

Το κείμενο του χάρτη δικαιωμάτων της ΕΕ, μπορείτε να βρείτε στο tinyurl.com/xartaee

Ιστοσελίδα Ευρωπαϊκής Επιτροπής, http://ec.europa.eu/justice/citizen/index_el.htm

Λεξικό Μπαμπινιώτη

Λεξικό Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών

Βικιπαίδεια, http://el.wikipedia.org/wiki/Ιθαγένεια

Υπουργείο Εσωτερικών  Αποκέντρωσης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης,  tinyurl.com/egiklios